فروش ملک مشاع چگونه امکان‌پذیر است؟ -حق جو

تعریف ملک مشاع

ملک مشاع ملکی است که بین چند نفر مشترک باشد به طوری که هر شریک نسبت به جز جز ملک، حق مالکیت داشته باشد. مالکیت مشاع ممکن است به صورت قهری  ایجاد شود، مثل اینکه مالی به چند نفر به صورت مشترک ارث برسد یا به صورت ارادی ایجاد شود مثل زمانی که چند نفر مالی را مشترکا خریداری کنند.

اشاعه مانع صدور سند رسمی برای سهم مشاع شرکا نیست به عبارت دیگر شرکا می توانند به میزان سهم مشاع خود سند رسمی داشته باشند مثلا در سند درج می شود که شخص مالک 2 دانگ از 6 دانگ است.

حال اگر شرکا بخواهند شراکت را از بین ببرند و ملک را تقسیم کنند به این عمل آنها افراز گفته می شود.

 

فروش سهم مشاع

فروش ملک مشاع نسبت به ملک مفروز (ملکی که یک مالک دارد) دشوار تر است چون معمولا شرکا در فروش مال اختلافاتی دارند ، از این رو معمولا ملک مشاع از ملک مفروز ارزان تر نیز هست.

هر یک از شرکا ملک مشاع می تواند به فروش ملک مشاع بدون اجازه شریک یا شرکا دیگر، فقط به میزان سهم خود اقدام کند. به عبارت دیگر، اگر شخص مالک 2 دانگ از 6 دانگ به نحوه اشاعه بود بدون اجازه شریک یا شرکا میتواند سهم خود را بفروشد. به این نوع اقدامات تصرفات حقوقی گویند.

              هر یک از شرکا برای انجام تصرفات حقوقی نسبت به سهم خود در ملک مشاع کاملا آزاد هستند.

در مقابل، تصرفات مادی قرار دارد که به تصرفاتی گفته می شود که نسبت به فیزیک مال انجام می شود مثل سکونت در ملک، تعمیر ملک و امثالهم.

نکته اینجاست که برای تصرفات مادی برخلاف تصرفات حقوقی اذن تمام شرکا لازم است به دلیل مالکیت مشاعی، هر شریک در ذره ذره مال سهیم است پس تصرف در سهم یک شریک به منزله تصرف در سهم سایر شرکا است. برای رهایی ازین قبیل مشکلات، مالکین تمایل دارند ملک را از حالت اشاعه خارج کنند یا آن را بفروشند.

حال اگر شریکی، تمام ملک مشاع یعنی هم سهم خود و هم سهم شرکایش را بفروشد، معامله فروشنده نسبت به میزان سهم خودش صحیح بوده اما نسبت به میزان سهم شرکا دیگر فوضولی محسوب می شود. لذا شرکا دیگر می توانند یا آن معامله را بپذیرند یا رد کنند. اگر معامله را رد کنند، خریدار در صورتی که از فوضولی بودن معامله مطلع باشد هیچ حقی ندارد اما اگر از فوضولی بودن معامله مطلع نباشد، می تواند بخش صحیح معامله را نیز فسخ کند. لازم به ذکر است که فروش ملک مشاع بدون اذن شرکا جرم نیست.

 

افراز ملک مشاع

گاهی شرکا ملک مشاع با توافق یکدیگر تصمیم به افراز ملک به جای فروش آن می گیرند. برای اینکار تقسیم نامه ای عادی یا رسمی بین خودشان تنظیم می کنند. منتها اگر بین شرکا شخصی غایب یا محجور (کودک، سفیه، مجنون) باشد چون این افراد توان تصرف در اموال خود را ندارند باید برای رعایت مصلحت آنان دادگاه تقسیم ملک مشاع را انجام دهد.

اما در زمانی که بین شرکای ملک مشاع اختلاف ایجاد می شود هر یک از شرکا می توانند راسا درخواست افراز ملک را مطرح کنند.

مرجع رسیدگی به افراز ملک مشاع

اگر ملک در دفتر املاک اداره ی ثبت، ثبت نشده باشد برای درخواست افراز آن باید به دادگاه محل وقوع ملک مراجعه شود. به یاد داشته باشید که در دادخواست افراز حتما نام کلیه ی شرکا را چه به عنوان خواهان (دراینجا کسی که قصد افراز دارد) چه به عنوان خوانده (شرکایی که قصد افراز ندارند) ذکر کنید.

حال اگر ملک در دفتر املاک اداره ی ثبت، ثبت شده باشد درخواست افراز آن، باید در اداره ثبت املاک محل وقوع ملک مطرح شود. پس از طرح این درخواست مامورین اداره ثبت ملک را از جهت قابلیت افراز مورد بررسی قرار می دهند. در صورتی که قابلیت افراز داشته باشد همان واحد ثبتی افراز ملک را با تنظیم تقسیم نامه انجام می دهد.

ولی اگر مامورین ثبت به جهت مساحت ملک یا دلایل گوناگون دیگر رای به عدم افراز ملک دهند. شرکا می توانند ظرف 10 روز به رای عدم قابلیت افراز ملک در دادگاه محل وقوع ملک اعتراض کنند.

در صورتی که اداره ی ثبت، ملک را غیر قابل افراز تشخیص دهد گواهینامه ی عدم قابلیت افراز را به شرکا می دهد.

شرکا در صورت تمایل به فروش مال، دادخواست فروش مال را به همراه گواهینامه ی عدم قابلیت افراز و مدارک شناسایی خود و کپی برابر اصل شده ی سند ملک، به دادگاه محل وقوع ملک تحویل می دهند. در شهرهایی که دفاتر خدمات قضایی ایجاد شده است دادخواست باید به این دفاتر تقدیم شود.

دادگاه پس از رسیدگی به دادخواست مطروحه دستور فروش مال مشاع را صادر می کند چون دستور فروش دادگاه در زمره ی احکام یا قرارها، قرار نمی گیرد اعتراض به دستور فروش ملک مشاع پذیرفته نمی شود. پس  مامورین اجرا به فروش و مزایده ی مال مشاع اقدام می نمایند.

حق شفعه

حق شفعه یک حق استثنایی است که با وجود شرایط خاصی به وجود می آید

• تعداد شرکا دو نفر باشد.
• مال غیرمنقول (زمین یا خانه) باشد
• مال قابل تقسیم باشد
• یکی از شرکا سهم مشاع خود را به شخص ثالث فروخته باشد.

اگر تمام این شرایط وجود داشته باشند حق شفعه برای شریک دیگر ایجاد می شود. او می تواند به محض اطلاع از انجام بیع فورا پول خریدار را بدهد و سهم فروخته شده ی شریکش را پس بگیرد. حتی اگر شریک بخشی از سهم خود را بفروشد نسبت به همان سهم فروخته شده برای شریک دیگر حق شفعه ایجاد می شود.

عقد رهن چیست و فک رهن در قانون مدنی به چه معناست؟ - حق جو

عقد رهن چیست؟

عقد رهن، عقدی است که بین بدهکار و طلبکار منعقد می شود. به عبارت دیگر ضمن عقد رهن مالی به عنوان وثیقه طلب طلبکار مشخص می شود تا طلبکار اطمینان حاصل کند که اگر طلبش پرداخت نشد از محل فروش مال مورد رهن طلبش جبران می شود. مثل زمانی که شخصی پولی از دیگری قرض می کند و خانه اش را وثیقه طلب او قرار می دهد اگر بدهکار دِین خود را سر وعده پرداخت نکند طلبکار خانه او را فروخته و طلبش را وصول می کند.

ارکان عقد رهن

ایجاب و قبول: عقد رهن هم همچون سایر عقود برای منعقد شدن به ایجاب و قبول احتیاج دارد. به عنوان ایجاب یک طرف می گوید مالم را نزد تو رهن می گذارم، دیگری به عنوان قبول می گوید پذیرفتم. (ایجاب و قبول به هر لفظ یا عملی که بر آن دلالت کند واقع می شود)

لزوم قبض: عقد رهن جز عقود عینی است به این معنا که برای کامل شدن آن علاوه بر ایجاب و قبول به قبض (تحویل مال به طلبکار) هم احتیاج است. مال باید به گونه ای به طلبکار تسلیم شود که او بتواند در صورت لزوم آن را بفروشد. مثلا در مورد رهن خانه مسکونی که بدهکار و خانواده اش در آن زندگی می کنند، بدهکار می تواند سند خانه را به طلبکار تحویل دهد و مجبور نیست خانه را تخلیه کند و به طلبکار تحویل دهد.

اذن راهن: طلبکار نمی تواند صرفا به خاطر ایجاب و قبول واقع شده، بر مال مرهونه مسلط شود بلکه باید قبض صورت گیرد تا او نسبت به مال مرهونه حقی پیدا کند. قبض هم بدون اذن راهن (رهن دهنده_بدهکار) صورت نمی گیرد. زیرا ممکن است راهن از عقد رهن پشیمان شود و نخواهد مال مرهونه را قبض کند.

اهلیت: اهلیت به معنای بالغ و عاقل و رشید بودن طرفین است، عقد رهن زمانی صحیح است که دو طرف عقد اهلیت داشته باشند.

توکیل: توکیل به این معناست که هر یک از طرفین برای انجام عقد وکیل بگیرند.

ویژگی های عقد رهن

عقد رهن یک عقد تبعی است به این معنا که ابتدا باید دِین و بدهی وجود داشته باشد تا برای پرداخت آن مالی برای وثیقه نزد دیگری به رهن گذاشته شود. نمی توانیم برای دِینی که هنوز ایجاد نشده یا در آینده ایجاد می شود مالی را به عنوان رهن قرار دهیم.

عقد رهن یک عقد عینی است. عقود عینی مثل عقد رهن، هبه و .. از عقودی هستند که قبض در آنها شرط صحت عقد محسوب می شود. به عبارت دیگر این عقود 3 رکن دارند ایجاب و قبول و قبض که بدون هر یک از این ها عقد به صورت صحیح واقع نمی شود.

عقد از سوی راهن لازم و از سوی مرتهن جایز است. در واقع راهن (رهن دهنده) پس از وقوع عقد نمی تواند آن را فسخ کند به همین دلیل می گوییم عقد از طرف او لازم است در مقابل عقد از طرف مرتهن (رهن گیرنده) جایز است به این معنا که مرتهن هر زمان که بخواهد می تواند عقد را فسخ کند و از حق خود نسبت به مال مورد وثیقه بگذرد.

رهن تجزیه ناپذیر است. برای مثال هر گاه فردی مالی را به عنوان وثیقه طلبی به رهن بگذارد، نمی تواند با پرداخت بخشی از بدهی خود، بخشی از مال مرهونه را آزاد کند. یا اگر طلبکار بخشی از بدهی بدهکار را ببخشد در مقابل آن بخشی از مال مرهونه آزاد نمی شود.

در موردی هم ممکن است شخص چند مال را در مقابل یک بدهی به عنوان وثیقه قرار دهد در این مورد هم با پرداخت بخشی از بدهی، نمی تواند یکی از مال های مورد وثیقه را آزاد کند.

اقسام رهن

رهن مکرر

مدیون می تواند یک مال را به عنوان وثیقه دین چند نفر قرار دهد و با چند نفر عقد رهن جداگانه برقرار کند. اگر دین پرداخت نشود و طلبکاران بخواهند مال مورد رهن را بفروشند براساس تاریخ عقد رهن، طلبکاران بر یک دیگر تقدم دارند در واقع مال مرهونه که فروخته شد اول کسی که تاریخ عقد رهنش مقدم بر سایرین است طلبش را دریافت می کند بعد به همین ترتیب نوبت به سایرین می رسد.

تعدد مرتهن (رهن گیرنده)

ممکن است یک نفر در مقابل بدهی های متعددی که به دیگران دارد ضمن یک عقد مالی را وثیقه تمام دیونش قرار دهد. در این حالت اگر مرتهنین بخواهند برای وصول طلبشان مال مرهونه را بفروشند، باید هر کدام به نسبت طلبی که دارند از بهای مال فروخته شده مبلغی را دریافت کنند. در این حالت هیچ یک از طلبکاران نسبت به دیگری حق تقدم ندارند.

تعدد راهن (رهن دهنده)

ممکن است دو یا چند نفر که مالک مالی به صورت مشاع هستند، آن مال را در مقابل طلبی که به شخص ثالثی دارند به عنوان وثیقه قرار دهند. در این مورد سهم هر کدام وثیقه طلب همان شخص قرار می گیرد بنابراین هر کس دین خود را بپردازد می تواند سهم مشاعش را آزاد کند.

تعدد دیون

ممکن است شخصی برای دیون متعدد خود به شخص دیگری یک مال را به عنوان وثیقه قراردهد. در این صورت آن مال وثیقه تمام دیونش قرار می گیرد و در صورتی آزاد می شود که تمام دیون پرداخت شود.

شرایط ضمن عقد رهن

در ضمن عقد رهن هم همچون سایر عقود طرفین می توانند شرایطی را مشخص کرده و طرف دیگر را متعهد به انجام آن شروط کنند.

شرط وکالت برای فروش مال مرهونه

اگر راهن (رهن دهنده) بدهی خود را نپردازد، مرتهن (رهن گیرنده) می تواند با فروش مال مرهونه طلب خود را وصول کند برای انجام این کار مرتهن باید به دادگاه مراجعه کرده و دادخواست اجبار به پرداخت دین یا فروش مال مرهونه را اقامه کند که دردسرهای زیادی دارد. لذا برای راحتی مرتهن و رسیدگی زودتر او به طلبش، راهن وکالت در فروش مال مرهونه را در صورت عدم وصول دِین، به مرتهن می دهد. حتی می توانند به گونه ای شرط کنند که در صورت فوت مرتهن، وکالت در فروش مال مرهونه به وراثش منتقل شود.

شرط تعلق یا تملیک مورد رهن به مرتهن

طبق قانون مدنی این شرط باطل است. اما چون در گذشته رواج داشته آن را به اختصار شرح می دهیم. این شرط به این معناست که راهن مال مرهونه را که بسیار با ارزش است به نام مرتهن می کند تا اگر دینش را پرداخت کرد بتواند مال را پس بگیرد و چون اکثرا قادر به پرداخت دین نبودند مرتهن به راحتی مالک آن مال می شده است. چون این عمل باعث سواستفاده افراد و افزایش رباخواری شده بود آن را باطل اعلام کردند.

شرط تعلق منافع رهن به مرتهن

در مدت رهن منافع مال به راهن (رهن دهنده) تعلق دارد مثلا اگر ملکی رهن گذاشته می شود اجاره یا حق سکونت در آن متعلق به راهن است. اما طرفین می توانند بر خلاف این را هم شرط کنند، به این صورت که شرط کنند منافع مال مرهونه در مدت رهن به مرتهن (رهن گیرنده) تعلق گیرد. این شرط صحیح بوده و به رهنی که این شرط را داشته باشد رهن تصرف می گویند.

ویژگی های مورد رهن

عین بودن رهن باید عین معین باشد یعنی وجود خارجی داشته و قابل تصرف باشد. اموالی که وجود خارجی ندارند مثل حق تالیف، حق انتفاع یا دِین و منفعت را نمی توان به عنوان رهن وثیقه دین دیگری قرار داد.

قابل فروش اموالی که قابلیت فروش ندارند یا به ملکیت شخص در نیامده اند نمی توانند موضوع عقد رهن قرار گیرند مثل مالی که وقف شده، اموال عمومی. همچنین مال مرهونه باید دارای نفع عقلانی و مشروع باشد.

آثار رهن

حقوق و تکالیف راهن

با وجود اینکه مال مرهونه در مدت رهن در تصرف مرتهن (رهن گیرنده) است ولی همچنان راهن (رهن دهنده) نسبت به آن حق مالکیت دارد. منتها حق مالکیت راهن در این مدت محدود می شود مثلا او نمی تواند در این مدت مال مرهونه را بفروشد ولی می تواند تصرفاتی را که لازمه مال مرهونه و مفید برای آن است انجام دهد.

حقوق و تکالیف مرتهن

همانطور که گفته شد در مدت رهن، مال مرهونه در تصرف مرتهن است اما مرتهن حق استفاده از آن را ندارد مگر راهن به او اذن در تصرف داده باشد.

اگر مرتهن در محافظت از مال مرهونه مرتکب قصوری بشود که منجر به تلف یا نقص مال مرهونه شود از این جهت مسئول خواهد بود.

فک رهن

دین به صورت کامل پرداخت شود.

مال مرهونه تلف شود.

عقد رهن به وسیله یکی از دو طرف فسخ شود.

در مواقعی علی الخصوص زمانی که مال در رهن بانک قرار دارد. ممکن است دین پرداخت شود اما مال مرهونه فک رهن نشود. در این زمان شخص مالک (راهن) دعوای “الزام به فک رهن” را مطرح می کند. از این زمان به بعد مرتهن سابق غاصب محسوب شده و اگر مال مرهونه به هر دلیلی تلف شود او مسئول جبران خسارت مالک است. مالک می تواند اجرت المثل روزهای تصرف را هم از وی مطالبه کند.

مدارک و دلایل لازم جهت اقامه و اثبات دعوا الزام به فک رهن

کپی سند رهن

کپی سند پرداخت دین

کپی قرارداد

شهادت شهود

سوگند خوردن

استعلام گیری

نظر کارشناس

معامله فوضولی چیست؟ - حق جو

تعریف معامله فضولی

معامله فضولی، معامله ای است که در آن، فروشنده بدون آن که نسبت به موضوع معامله حق مالکیت داشته باشد یا حتی از طرف مالک، نمایندگی یا وکالت داشته باشد مال را به غیر منتقل کند.

اشخاص در معامله فضولی

اصیل: طرف مقابل و در واقع خریدار محسوب می شود.

فضول: کسی است که خود را به جای مالک قرار داده و مال متعلق به او را معامله کرده است.

مالک: صاحب اصلی مال مورد معامله است.

حکم معامله فضولی

معاملاتی که روزانه بین افراد انجام می شوند ممکن است صحیح، باطل یا غیر نافذ باشند.

معاملاتی که در آنها یکی از طرفین عقد رضایت به انجام معامله نداشته باشد، معاملات غیر نافذ محسوب می شوند مثل معامله فضولی که بدون رضایت مالک اصلی مال انجام می شود. حال هر زمان که مالک رضایت خود را عنوان کند معامله غیر نافذ به معامله صحیح تبدیل می شود یا برعکس ممکن است مالک اصلی معامله را رد کند و به علت رد مالک، معامله باطل شود.

آثار رد معامله

اگر مالک، معامله را رد کند می تواند مال خود را از طرف معامله پس بگیرد. طرف معامله نیز با رجوع به فضول (فروشنده) ثمن معامله را پس می گیرد. حال اگر طرف معامله از فضولی بودن معامله آگاه نباشد می تواند علاوه بر ثمن معامله، خسارت خود را نیز از فضول مطالبه کند.

معامله متعدد بر مال غیر

گاهی ممکن است نسبت به یک مال چندین معامله به صورت فضولی انجام گیرد. به عبارت دیگر پس از انجام معامله اول، هنوز مالک رضایت یا عدم رضایت خود را عنوان نکرده است باز هم نسبت به مال معاملات دیگری انجام شود. با توجه به این که برای اعلام رضایت مالک نسبت به معامله فضولی در قانون، زمان محدودی در نظر گرفته نشده، مالک هر زمان نسبت به این معاملات آگاه شد می تواند آنها را رد یا تنفیذ کند. مالک هر معامله ای را قبول کند، معاملات بعد از آن همه صحیح و معاملات قبل از آن همه باطل می شوند.

مجازات فضول

مالک با رد معامله فضولی می تواند مال خود را پس بگیرد همچنین او می تواند علیه فضول تحت عنوان فروش مال غیر، شکایت کیفری به عمل آورد. و اگر سو نیت فضول اثبات شود عمل او در حکم کلاهبرداری بوده و مجازات سنگینی را به همراه دارد ولی اگر سونیتی نداشته باشد و در اثر اشتباه مال غیر را فروخته باشد مجرم محسوب نمی شود. مثلا ممکن است شخصی، منزل پدرش را به گمان اینکه به او ارث رسیده است بفروشد در حالیکه آن منزل طبق وصیت به برادرش تعلق دارد این معامله جرم نیست. ولی اگر همین شخص با اطلاع کامل نسبت به وصیت نامه خانه را بفروشد تا برادرش را از آن محروم کند، مرتکب جرم شده است.

شرایط و قانون وقف اموال چیست؟ - حق جو

وقف

وقف در قانون مدنی یعنی مال حبس و منافع آن تسبیل شود، به بیان ساده تر یعنی مالک مال را از ملکیت خود خارج می کند تا منافع آن صرف امور خیر شود.

ارکان وقف

به مالی که وقف شده «موقوفه»

به وقف کننده یا مالک آن «واقف»

به کسانی که مال برای آنها وقف می شود «موقوف علیه» گویند.

انواع وقف

وقف عام: به معنی وقف برای افراد نا محدود مثل دانشجویان رشته مهندس مکانیک و یا وقف برای منافع عمومی مثل وقف برای ساخت درمانگاه.

وقف خاص: وقف برافراد مشخص و محدود مثل وقف بر اولاد یا وقف برای بیماران سرطانی بیمارستان دی.

تحویل (قبض) در وقف عام و خاص به عهده متولی است و در صورت عدم تعیین متولی در وقف خاص به عهده ی خود موقوف علیه یا نماینده ی آنان و در وقف عام به عهده ی حاکم است.

ویژگی های وقف

وقف کننده باید صاحب مال وقف شده باشد، وقف مال دیگری باطل است و وقف مالی که در رهن دیگری است صحیح نیست مگر شخص رضایت دهد.

عقد وقف نباید مدت داشته باشد عقدی که برای آن مدت ذکر شده است حق انتفاع رقبی است.

جهت وقف (راهی که قرار است منافع موقوفه در آن هزینه شود) باید مشروع باشد.

موقوف علیه باید مشخص باشند وقفی که موقوف علیه آن مشخص نیست باطل است.

وقف بر شخص معدوم باطل است مگر به تبع موجود به این معنا که واقف نمی تواند در حالی که فرزندی ندارد برای نوه هایش مالی را وقف کند ولی اگر فرزندی داشته باشد می تواند به تبع وجود فرزندان برای اولاد آنها نیز وقف کند مثل اینکه بگوید مالم را برای فرزندانم نسل به نسل وقف می کنم.

وقف جزعقود مجانی است و حتی شرط عوض در آن صحیح نیست.

واقف نمی تواند مال را برای خود وقف کند.

عقد وقف با تسلیم و تحویل مال موقوفه کامل می شود و تا قبل از تسلیم واقف می تواند مفاد آن را تغییر داده یا حتی از وقف مال پشیمان شود ولی بعد از آن او دیگر هیچ حقی نسبت به مال موقوفه ندارد.

 

اداره ی مال موقوفه

مال پس ازوقف دارای شخصیت حقوقی می شود و اداره ی آن معمولا به عهده متولی تعیین شده توسط واقف است متولی می تواند این مسئولیت را بپذیرد یا رد کند و در صورتی که تولیت را بپذیرد عزل او ممکن نیست فقط در صورتی که تخلفی انجام دهد دادگاه برای انجام امور می تواند شخص دیگری را در کنار او نصب کند که در اصطلاح به این عمل ضم امین گویند. البته ممکن است که واقف برای متولی ویژگی مشخصی را شرط کند که اگر این ویژگی را از دست دهد خود به خود منعزل میشود در واقع سمت تولیت را از دست می دهد مثال این موضوع زمانی است که ویژگی امانت داری برای متولی از شروط اساسی در نظر گرفته شود اگر به هر نحو وی خیانت در امانت کند منعزل می شود.

اداره ی اوقاف متولی وقفیات عام است.

ممکن است واقف سهمی از منافع مال موقوفه را برای متولی به عنوان حق الزحمه او قرار دهد.

واقف می تواند برای انجام بهتر امور توسط متولی شخصی را نیز به عنوان ناظر مشخص کند.

ناظر استصوابی ناظری است که متولی برای انجام تمام کارها باید با او مشورت کند و بدون نظر او نمی تواند کاری انجام دهد.

ناظر اطلاعی ناظری است که متولی تمام کارهای خود را فقط به او اطلاع می دهد.

نکات وکالت نامه محضری و تام الاختیار برای فروش ملک و خودرو - حق جو

تنظیم مبایعه نامه

برای فروش اتومبیل بعد از یافتن خریدار، بین خریدار و فروشنده باید مبایعه نامه ای تنظیم شود.

برای تنظیم مبایعه نامه نکاتی باید رعایت شود از جمله اینکه مبایعه نامه باید در دو نسخه و در حضور دو شاهد تنظیم شود. در متن مبایعه نامه باید مشخصات خریدار، مشخصات فروشنده، مشخصات مورد معامله، مبلغ مورد معامله و نحوه پرداخت آن به همراه تاریخ تنظیم معامله ذکر شود. نحوه پرداخت مبلغ مورد معامله باید به صورت جزیی نوشته شود مثلا بنویسند چه مقدار از آن به صورت نقدی و چه مقدار از آن به صورت چک یا در طول چند قسط پرداخت خواهد شد و اگر قرار است این پرداخت ها از طریق چک انجام  شود بهتر است شماره و مشخصات چک در قرارداد ذکر شود.

مبایعه نامه نباید هیچگونه خط خوردگی داشته باشد ولی اگر دچار خط خوردگی شد بهتر است در اخر صفحه مبایعه نامه توضیحی در مورد آن داده شود و شاهدان و طرفین معامله ذیل آن را امضا کرده و بنویسند که خط خوردگی قبل از امضا آنان ایجاد شده است.

تعویض پلاک و انتقال سند خودرو

خریدار و فروشنده می توانند با هم به مراکز تعویض پلاک رفته، و در کنار هم عملیات فک پلاک فروشنده و نصب پلاک خریدار را انجام دهند. سپس به دفتر اسناد رسمی مراجعه کرده و سند انتقال خودرو را امضا کنند.

اما این روش برای فروشنده وقت گیر بوده و موجب اتلاف وقت او می شود از این رو اکثرا از روش دوم استفاده می کنند.

روش دوم این است که فروشنده و خریدار پس از تنظیم مبایعه نامه، به دفتر اسناد رسمی رجوع کرده و در آنجا وکالت نامه ای برای تعویض پلاک و انتقال سند خودرو تنظیم می کنند. به عبارت دیگر فروشنده برای صرفه جویی در وقت به خریدار در مورد انتقال خودرو وکالت تام الاختیار می دهد که با استفاده از آن خریدار می تواند پلاک خودرو را تعویض کرده و سند آن را به نام خود تنطیم کند.

نکته ای که فروشندگان در مورد این روش باید رعایت کنند این است که، قبل از تنظیم وکالت نامه باید کل مبلغ معامله را از خریدار دریافت و با او تصفیه حساب کنند. در صورت عدم تصفیه حساب، فروشنده نباید به خریدار وکالت تام الاختیار دهد بلکه صرفا باید به او وکالت در امر تعویض پلاک خودرو را اعطا کند.

خلافی خودرو

در زمان تعویض پلاک، خلافی خودرو باید کاملا پرداخت شود لذا بهتر است خریدار قبل از تصفیه حساب، از فروشنده برگه خلافی خودرو را مطالبه کند تا در روز تعویض پلاک با خلافی سنگین خودرو مواجه نشود. برگ خلافی را می توانید از پلیس 10+ تهیه کنید.

مفاصا حساب عوارض شهرداری

خریدار باید قبل از تصفیه حساب نهایی با فروشنده، مفاصا حساب عوارض شهرداری را نیز از او مطالبه کند تا عوارض سالیانه شهرداری تصفیه شود و خریدار مجبور به پرداخت مبلغ سنگین این عوارض نشود. برگه مفاصا حساب شهرداری باید از دفاتر خدمات الکترونیک شهری تهیه شود.

مهلت تعویض پلاک

فروشنده بهتر است برای وکالتی که به خریدار می دهد مدت کوتاهی را در نظر بگیرد چه وکالت تام الاختیار باشد چه وکالت فقط برای تعویض پلاک خودرو مثلا وکالت یک ماهه بدهد.

تعیین مدت برای این نوع وکالت از آن جهت اهمیت دارد که اگر خریدار با خودرویی که پلاک آن متعلق به فروشنده است مرتکب خلافی شود، این خلافی به پای فروشنده نوشته می شود پس به نفع فروشنده است که تعویض پلاک و تنظیم سند خودرو هرچه زود تر انجام شود.

اگر خریدار در مدت وکالتنامه اقدام به تعویض پلاک خودرو و انتقال سند آن نکند پس از گذشت این مدت وکالتنامه باطل شده و برای انجام این امور باید دوباره وکالتنامه ای تنظیم شود.

هزینه محضر برای وکالت و انتقال خودرو

طبق عرف همیشه هزینه انتقال سند به عهده فروشنده است مگر اینکه طرفین یک قرارداد بر خلاف عرف توافقی کنند که در این صورت طبق توافق آنان عمل خواهد شد. 

عدم تنظیم سند انتقال خودرو پس از تعویض پلاک

گاهی خریدار و فروشنده در مورد معامله خودرو به مبایعه نامه عادی بسنده کرده و پس از تعویض پلاک برای تنظیم سند به دفتر اسناد رسمی مراجعه نمی کنند و گاهی با تنظیم مبایعه نامه خودرو چند دست می چرخد درحالی که سند آن به نام مالک اولیه آن است. این موضوع مشکلات فراوانی به وجود می آورد از جمله آن که ممکن است به علت بدهی صاحب سند، اتومبیل توقیف شود، حال باید مالک خودرو که آن را با تنظیم مبایعه نامه معامله کرده است اثبات کند که این اتومبیل منتقل شده است.

اگر برای وکالتنامه تعویض پلاک مدت تعیین نشده باشد

اگر برای این وکالتنامه مدت تعیین نشده باشد و خریدار با خودرویی که پلاک آن به نام فروشنده است مرتکب تخلف شود فروشنده می تواند با مراجعه به دادگاه دادخواست فک پلاک و توقیف خودرو را مطرح کند برای این امر باید مبایعه نامه خودرو به همراه وکالتنامه آن یا یکی از این مدارک را به همراه داشته باشد.