۱۰ نکته که هنگام کار با سفته باید در نظر داشت، شرایط صدور و مزایای آن
این روزها مردم بیشتر از چک برای تعهد به پرداخت مبلغی در زمان آینده استفاده می کنند و از استفاده از سفته به جای آن بیم دارند زیرا گمان می برند که استفاده از آن نقطه ضعف بزرگی است و ممکن است علیه خودشان در آینده استفاده شود در حالی که باید اصولا سفته از چک خطر کمتری به همراه دارد.
موارد تکمیل سفته
برای اینکه سفته یک سند تجاری محسوب شده و از مزایای یک سند تجاری بهره مند شودباید موارد زیر در نوشتن سفته رعایت شود.
اولا مبلغ نوشته شده روی سفته نباید بیش از مبلغ اسمی مندرج بر روی آن باشد و همچنین این مبلغ باید به صورت تمام حروف نوشته شود.
ثانیا گیرنده وجه سفته باید مشخص شود البته سفته می تواند حامل نیز باشد.
ثالثا نوشتن تاریخ سر رسید نیز در سفته از موارد لازم است. تاریخ باید هم به حروف و هم به عدد نوشته شود.
تغییر در سفته
سفته در صورتی که حامل یا در وجه حامل باشد به راحتی قابل نقل و انتقال است ولی سفته ای که در وجه شخص معینی صادر شده است باید از طریق ظهر نویسی منتقل شود.
ظهرنویسی سفته معمولا برای انتقال انجام می شود، پس اگر ظهرنویسی برای امری به غیر از انتقال مثل ضمانت یا وکالت انجام شود حتما باید دلیل آن ذکر شود.
ضمانت و ضامنین
دارنده می تواند برای اطمینان خاطر بیشتر نسبت به پرداخت مبلغ سفته از صادرکننده یا هر یک از ظهرنویسان، ضامن بخواهد. ضامن در کنار کسی که ضمانتش را کرده است مسئول پرداخت وجه سفته قرار می گیرد.
اگر سفته وصول نشود
دارنده سفته در تاریخ سررسید باید اقدام به مطالبه وجه سفته کند و اگر صادرکننده از پرداخت آن امتناع کرد.
ظرف 10 روز از تاریخ سررسید فرصت دارد آن را واخواست کند. برای واخواست سفته باید واخواست نامه چاپی را از بانک یا دادگاه تهیه کرده و پس از تنظیم آن را به دادگاه حقوقی تقدیم کند.
نسخه واخواست نامه باید در سه نسخه تهیه شود که دادگاه یک نسخه از آن را برای صادرکننده ابلاغ می کند.
بازداشت اموال صادرکننده و ظهر نویسان در صورت عدم پرداخت آن
از زمان گرفتن واخواست تا یک سال دارنده فرصت دارد که علیه ظهر نویسان، ضامنین و صادرکننده اقامه دعوا کرده و مبلغ سفته را از هر یک از آنان که تمایل دارد مطالبه کند. همه آنها در برابر دارنده سفته تا یکسال مسئولیت تضامنی خواهند داشت.
این مسئولیت به این معنا است که در طول این یکسال دارنده سفته به هر کدام از آنان که رجوع کند، شخص موظف است طلب او را تمام و کمال پرداخت کند. علاوه بر آن دارنده سفته در طول یکسال می تواند از دادگاه در خواست تامین و بازداشت ظهرنویسان را نیز مطرح کند.
بعد از گذشت یکسال دارنده سفته امتیاز اقامه دعوا علیه ظهرنویسان را از دست داده و صرفا می تواند علیه صادرکننده، دعوا اقامه کند.
اگر خواستید سفته را بابت ضمانت یا حسن انجام کار به شخصی بدهید حتما در دفتر اسناد رسمی از طرف مقابلتان رسید دریافت کنید تا سند رسید شما اعتبار یک سند عادی را پیدا کند و از حمایت ویژه قانونگذار بهره مند شوید.
نحوه رسیدگی به مطالبه وجه سفته - حق جو
سفته چیست؟
سفته یا فته طلب سندی است که شخص صادرکننده با امضا آن متعهد می شود مبلغ آن را در موعد مقرر یا هر وقت که دارنده سفته تقاضا کند، بپردازد.
واخواست چیست؟
واخواست، اعتراض رسمی به عدم پرداخت سفته در تاریخ مشخص شده است. واخواست باید در برگه های چاپی مخصوص که وزارت دادگستری تهیه کرده است نوشته شود.
در صورت پرداخت نشدن وجه سفته از زمان سررسید، دارنده 10 روز فرصت دارد که واخواست سفته را بگیرد. واخواست در سه نسخه تنظیم شده و طلبکار (واخواست کننده) آن ها را امضا می کند. یک نسخه از واخواست در دفتر دادگاه بایگانی شده، یک نسخه از آن در دست طلبکار باقی می ماند و نسخه سوم به مدیون ابلاغ می شود.
مطالبه وجه سفته
برای مطالبه وجه سفته قانون دو راه را مشخص کرده است.
- سفته از جمله اسناد لازم الاجرا محسوب می شود بنابراین دارنده ای که به وظایف قانونی خود عمل کرده باشد می تواند وجه سفته را از طریق اجرا اسناد رسمی و با توقیف اموال صادرکننده، ظهرنویسان و ضامنین مطالبه کند.
- دارنده سفته می تواند از طریق دادگاه نیز وجه سفته را مطالبه کند برای این منظور لازم است از طریق دفاتر خدمات قضایی، دادخواست مطالبه وجه سفته را مطرح کند.
اگر طلبکار می خواهد علاوه بر صادرکننده، علیه پشت نویس ها هم اقامه دعوا کند باید ظرف یک سال از تاریخ واخواست، دادخواست مطالبه وجه سفته را علیه همه آن ها در دادگاه مطرح کند. اگر مهلت های قانونی رعایت نشود طلبکار شانس خود برای اقامه دعوا علیه ظهرنویسان را از دست می دهد و فقط می تواند علیه صادرکننده اقامه دعوا کند.
البته این زمان یک ساله در صورتی است که محل پرداخت سفته ایران باشد اگر خارج باشد این زمان به دو سال افزایش پیدا می کند.
دارنده سفته که مهلت مقرر شده را رعایت کرده است علاوه بر مزیت اقامه دعوا علیه ظهرنویسان، می تواند پیش از شروع به رسیدگی و حتی در طول رسیدگی و قبل از صدور حکم از دادگاه درخواست توقیف اموال هر کدام از ظهرنویسان یا صادرکننده را به عمل بیاورد و در این صورت بعد از صدور حکم نسبت به اموال توقیف شده حق تقدم دارد و طلب خود را از آنان وصول می کند.
طلبکار باید در دادخواست نام صادرکننده و ظهرنویسان را به عنوان خوانده دعوا بنویسد و در قسمت توضیحات شرح دهد که خواسته او محکومیت صادرکننده و ظهرنویسان به صورت مسئولیت تضامنی است.
مسئولیت تضامنی
منظور از مسئولیت تضامنی این است که همه امضا کنندگان سند تجاری موظف به پرداخت کل مبلغ سفته به طلبکار هستند یعنی طلبکار به هر یک از آنها که رجوع کند می تواند کل مبلغ سفته را بگیرد. اینجا است که نوشتن تاریخ در پشت نویسی اهمیت خود را نشان می دهد، پشت نویسی که طلب دارنده سفته را پرداخت می کند، می تواند برای گرفتن مبلغ پرداخت شده به پشت نویس های قبل از خود و در نهایت صادر کننده رجوع کند.
نحوه نوشتن، پرکردن و پشت نویسی سفته بابت ضمانت - حق جو
سفته چیست؟
سفته یا فته طلب سندی است که شخص صادرکننده با امضا آن متعهد می شود مبلغ آن را در موعد مقرر یا هر وقت که دارنده سفته تقاضا کند، بپردازد.
نحوه نوشتن و تکمیل سفته برای ضمانت
سفته برای ضمانت نیز باید مثل سفته های دیگر تکمیل شود. فقط به خاطر داشته باشید که حتما در روی سفته درج کنید برای ضمانت چه چیزی سفته را صادر کرده اید. همچنین در صورت وجود قرارداد بهتر است مشخصات سفته را بر روی قرارداد نیز ذکر کنید.
نام و نام خانوادگی صادرکننده، محل اقامت او
اگر سفته برای شخص خاصی صادر می شود، باید نام و نام خانوادگی او بر روی سفته نوشته شود و او می تواند سفته را با ظهرنویسی منتقل کند. ولی اگر شما تمایل دارید وجه سفته را فقط به شخص مشخص شده در سفته پرداخت کنید علاوه بر نوشتن نام او در سفته، عبارت “حواله کرد” را هم خط بزنید تا او با ظهر نویسی هم نتواند سفته را منتقل کند. برعکس هر وقت که گیرنده وجه برای شما اهمیت ندارد می توانید بر روی سفته عبارت “وجه حامل” را بنویسید در این صورت باید مبلغ را به هر کس که سفته را در اختیار دارد بپردازید.
تاریخ صدور سفته
تاریخ پرداخت سفته
محل پرداخت سفته
مبلغ سفته که باید هم به حروف هم به عدد نوشته شود. (نباید از حداکثر ارزش سفته بیشتر باشد.)
امضا یا مهر صادرکننده
ظهرنویسی یا پشت نویسی سفته
به سه دلیل ممکن است سفته را پشت نویسی کنند: دلیل اول و متداول آن برای انتقال سفته است که دارنده سفته با پشت نویسی آن را به دیگری منتقل می کند. انتقال گیرنده دارای تمام حقوق و مزایای متعلق به سند سفته است.
دلیل دوم پشت نویسی سفته برای ضمانت است یعنی شخصی سفته را برای ضمانت از صادرکننده یا هر یک از انتقال دهندگان پشت نویسی می کند و اگر شخصی که از او ضمانت شده نتواند مبلغ سفته را پرداخت کند، ضامن او مبلغ را می پردازد.
دلیل سوم پشت نویسی سفته، وکالت برای وصول مبلغ آن است. مثلا ممکن است دارنده سفته برای مطالبه وجه آن با پشت نویسی به دیگری وکالت دهد. (شخص فقط می تواند وجه را مطالبه کند برای اقامه دعوا نیاز به وکالت نامه جداگانه است.)
به یاد داشته باشید که پشت نویسی برای وکالت یا ضمانت حتما باید نوشته شود وگرنه انتقال محسوب می شود.
نکته دیگر درباره ظهرنویسی، ذکر تاریخ ظهرنویسی است که برای مطالبه وجه اهمیت دارد.
مطالبه سفته ضمانت یا حسن انجام کار از کارفرما
در صورتی که می خواهید سفته ای را برای ضمانت یا حسن انجام کار به کارفرما بدهید بهتر است از او رسید دریافت کنید یا در قرارداد به سفته ضمانت اشاره کنید و سپس یک نسخه از قرارداد را نزد خود نگاه دارد.
برای پس گرفتن (استرداد) سفته باید ابتدا از طریق دادگاه اظهارنامه ای برای کارفرما با موضوع استرداد سفته ارسال کنید. اگر در مدت مشخص شده بر روی اظهارنامه، کارفرما سفته شما را پس نداد سپس می توانید با استناد به رسید سفته، نسخه ای از قرارداد یا شهادت شهود سفته خود را مطالبه کنید.
متن سفته و قرارداد برای ضمانت و حسن انجام کار
در رو یا پشت سفته قید کنید:
« در وجه شرکت … آقای …. بابت تضمین حسن انجام کار موضوع قرارداد کار مورخ …. »
در متن قرارداد ذکر کنید:
« آقای … یک فقره سفته به شماره …. به مبلغ …. ریال بابت حسن انجام کار در اختیار کارفرما / مدیر عامل شرکت … قرار داد تا چنانچه آقای …. طبق مفاد قرارداد عمل ننمود کارفرما / مدیر عامل شرکت مجاز خواهد بود پس از اثبات موضوع نسبت به وصول سفته مذکور اقدام قانونی را به عمل آورد. »
چک بانکی تضمین شده - حق جو
تعریف چک تضمین شده
چک تضمین شده چکی است که بانک آن را به تقاضا مشتری و برعهده خود یا یکی از شعب دیگرش صادر کرده و خود نیز پرداخت آن را تضمین می کند.
شرایط و مقررات عمومی صدور چک تضمین شده
این چک فقط توسط بانک ملی صادر می شود.
شخصی که صدور چک تضمین شده را تقاضا کرده است یا اشخاصی که این چک را پشت نویسی می کنند، هیچکدام حق منع یا مسدود کردن پرداخت این چک را ندارند.
فوت، حجر یا ورشکستگی تقاضا کننده صدور چک، به حقوق دارنده آن خللی وارد نمی کند.
طلبکاران متقاضی صدور چک تضمین شده نمی توانند مبلغ این چک را توقیف کنند.
تمام چک های تضمین شده باید رمزدار باشند علاوه بر آن باید دارای مهر و امضا شعبه و مهر دارنده امضا باشند.
مبلغ چک باید به وسیله ماشین چک نویسی پرفراژ شود.
موارد صدور چک تضمین شده
برای واریز به حساب قرض الحسنه جاری، پس انداز و کوتاه مدت
واریز تعهدات و دیون
واریز به حساب های دولتی
صدور حواله به شهرستان ها
پرداخت نقدی
مراحل صدور چک تضمین شده
تکمیل فرم 396 توسط متقاضی صدور چک
تحویل وجه به صورت نقدی یا دریافت آن از حساب
دریافت وجه و امضا برای روی سند (فرم 396)
پرفراژ سند حسابداری و تایید دریافت آن توسط مشتری
صدور چک و اخذ امضا بر روی چک
تحویل چک به مشتری
ایا چک حقوقی زندان دارد - حق جو
چه زمانی چک حقوقی است؟
در مواردی که به دلایل زیر امکان اقامه دعوا کیفری وجود ندارد نوبت به طرح دعوا حقوقی می رسد.
در موردی که مشخص شود چک به صورت سفید امضا صادر شده است.
هرگاه در متن چک برای پرداخت آن شرطی گذاشته شود.
در صورتی که چک برای تضمین معامله یا تعهدی صادر شده و این موضوع در متن آن قید شود.
در صورت عدم قید ضمانت یا شرط در متن چک اگر بتوانید اثبات کنید که چک برای ضمانت صادر شده است یا ثابت کنید وصول آن مشروط به تحقق شرطی بوده است، دعوا وصف کیفری خود را از دست داده و حقوقی می شود.
در صورتی که مشخص شود چک بدون تاریخ صادر شده یا تاریخ واقعی صدور چک با تاریخ مندرج در آن متفاوت بوده و مقدم بر آن می باشد.
آیا چک حقوقی زندان دارد؟
اگر حکم دادگاه به نفع دارنده چک صادر و صادر کننده آن محکوم شود، اموال صادرکننده و ظهرنویسان چک بررسی شده و در صورتی که اموالی داشته باشند آن اموال به نفع دارنده چک (طلبکار) توقیف می شود.
در صورتی که صادر کننده و ظهر نویسان اموالی برای توقیف نداشته باشند، دارنده چک می تواند برای صادرکننده حکم جلب بگیرد مگر صادرکننده از زمان صدور اجراییه حکم تا یک ماه دادخواست اعسار مطرح کند، که در این صورت دارنده چک باید تا صدور حکم اعسار صبر کند.
اگر حکم اعسار بدهکار صادر شود پرداخت بدهی برای او قسط بندی شده و حکم جلب او صادر نمی شود ولی اگر حکم اعسار به نفع او صادر نشود، حکم جلبش به درخواست طلبکار صادر شده و باید مبلغ چک را پرداخت کند.