تعریف خسارت تاخیر تادیه،شرایط،مبدا و چگونگی محاسیه آن - حق جو
خسارت تاخیر تادیه چیست؟
اگر شخصی تعهد خود را در زمان مقرر انجام ندهد و به علت عدم انجام این تعهد به طرف مقابل (متعهد له) خسارت وارد شود، متعهد باید علاوه بر انجام تعهد، این خسارت را نیز جبران کند.
در صورتی که موضوع تعهد وجه رایج باشد این خسارت، خسارت تاخیر تادیه نامیده می شود. اما اگر موضوع تعهد انجام کار باشد این خسارت، خسارت عدم انجام تعهد یا خسارت تاخیر در انجام تعهد نامیده می شود.
شرایط دریافت خسارت تاخیر تادیه
موضوع تعهد باید وجه رایج مملکت باشد.
طلبکار (متعهدله) موضوع طلب را مطالبه کرده باشد. برای این منظور بهتر است طلبکار با اظهار نامه رسمی موضوع طلب را مطالبه کند.
شخص متعهد توانایی مالی پرداخت طلب را داشته اما از پرداخت آن خودداری کند.
ارزش پول از موعد انجام تعهد تا زمان پرداخت تغییر فاحشی کرده باشد.
مبدا محاسبه خسارت تاخیر تادیه
ممکن است طرفین در مورد خسارت تاخیر تادیه توافقی کرده باشند که در این صورت برای تعیین خسارت تاخیر تادیه و مبدا محاسبه آن به توافق طرفین رجوع خواهد شد، اعم از این که توافق خود را ضمن عقد نوشته باشند یا به صورت شفاهی توافق کرده باشند.
اما زمانی که طرفین مبدا محاسبه خسارت تاخیر تادیه را معین نکرده باشند، مبدا محاسبه ممکن است موعد انجام تعهد یا موعد مطالبه طلبکار تعیین شود.
در اکثر موارد محاکم مبدا محاسبه خسارت تاخیر تادیه را زمان مطالبه طلبکار در نظر می گیرند و میزان خسارت تاخیر تادیه را از زمان مطالبه طلبکار تا زمان صدور حکم تعیین می کنند. پس بهتر است طلبکاران، طلب خود را به صورت رسمی با ارسال اظهارنامه مطالبه کنند.
البته در مورد مهریه (خسارت مهریه عندالمطالبه از زمان عقد نکاح محاسبه می شود.)، چک و اسناد لازم الاجرا مثل طلبی که برای آن وثیقه وجود دارد، خسارت تاخیر تادیه از زمان سررسید محاسبه می شود.
تفاوت خسارت تاخیر تادیه با وجه التزام و خسارت تاخیر در انجام تعهد
همانطور که در بالا توضیح داده شد در صورتی که شخصی متعهد به پرداخت وجه رایجی باشد و با وجود مطالبه طلبکار و داشتن توانایی مالی از پرداخت تعهد خود خودداری کند، باید مبلغی را به عنوان خسارت تاخیر تادیه بپردازد که این مبلغ از زمان مطالبه طلبکار محاسبه می شود.
اما گاهی در ضمن قرارداد طرفین مبلغی را به عنوان وجه التزام مشخص می کنند به این صورت که اگر متعهد تعهد خود را انجام ندهد، باید در ازای عدم انجام تعهد این مبلغ را بپردازد.
خسارت تاخیر در انجام تعهد بر خلاف خسارت تاخیر تادیه،خسارتی است که طرفین ضمن قرارداد بر آن توافق می کنند تا در صورت تاخیر متعهد در انجام تعهد، آن مبلغ توسط متعهد پرداخت شود. اما خسارت تاخیر تادیه خسارتی است که اگر طرفین بر آن توافقی نکرده باشند طبق قانون قابل محاسبه و مطالبه است.
خسارت تاخیر در انجام تعهد معمولا در قراردادهایی که موضوع آنها کار یا انجام عملی است مورد توافق قرار می گیرد در حالیکه خسارت تاخیر تادیه در قراردادهایی که موضوع آنها تادیه وجه رایج است، پرداخت می شود.