طبق قانون اظهارنامه برگه ای است که از طریق آن افراد می توانند قبل از شروع دعوا مطالبات خود را به صورت رسمی از طرف مقابل درخواست کنند. مثلا شخصی از دیگری طلبی دارد، او می تواند در زمان سررسید طلب خود، آن را از طریق ارسال اظهارنامه درخواست کند. یا ممکن است شخصی بخواهد مال، وجه یا سندی را به دیگری بدهد، او می تواند این موضوع را از طریق ارسال اظهارنامه به طرف مقابل اطلاع دهد، در این مورد اظهار کننده باید مال، وجه یا سند را در اختیار دادگاه گذارد تا از آن محافظت شود.
اظهارنامه برگه چاپی مخصوصی است که می توانید آن را از محل فروش تمبر و اوراق قضایی تهیه کنید.
در اظهارنامه باید مشخصات و اقامتگاه اظهارکننده و مخاطب آن ذکر شود، این مشخصات شامل نام، نام خانوادگی و آدرس طرف مقابل می شود.
در قسمت موضوع اظهارنامه باید عنوان مطلبی را که متن اظهارنامه مربوط به آن است، بنویسید مثلا مطالبه وجه سفته.
در بخش خلاصه اظهارات، اظهارکننده باید خواسته خود را نوشته و برای مخاطب توضیح دهد.
قسمت خلاصه جواب باید توسط مخاطب اظهارنامه تکمیل شود، او پس از دریافت اظهارنامه باید پاسخ خود را در این قسمت درج کند.
از اظهارنامه حتما باید سه نسخه تهیه شود، اگر مخاطب اظهارنامه بیش از یک نفر بود به ازا هر نفر باید یک نسخه اضافه شود.
در قانون برای پاسخ به اظهارنامه زمان مشخصی تعیین نشده است. پس شما هر زمان که خواستید می توانید به آن پاسخ دهید.
زمانی که مامور ابلاغ اظهارنامه را به شما ابلاغ می کند، شما می توانید در همان لحظه در قسمت جواب اظهارنامه به آن جواب دهید. اما بدانید که پاسخ به اظهارنامه اجباری نیست پس بهتر است برای اینکار عجله نکنید.
اما اگر شما تمایل به پاسخ دادن دارید بهتر است با صبر، حوصله و دقت فراوان پاسخ اظهارنامه را بنویسد، چون این پاسخ برای شما نوعی اقرار به شمار می رود.
در این مورد باید پاسخ اظهارنامه را در یک برگ اظهارنامه جدید نوشته و از طریق دفتر خدمات قضایی ارسال کنید، در متن آن ذکر کنید که این اظهارنامه در پاسخ به اظهارنامه شماره ... ارسال شده است.