شرایط پرداخت اجرت المثل در ازدواج دائم و موقت - حق جو
اجرت المثل در قانون مدنی
اجرت المثل، حق مالی است که برای زن در قانون و شرع در نظر گرفته شده است. زن و شوهر در مقابل هم و در زندگی زناشویی وظایفی را به عهده دارند که باید انجام دهند. زن وظیفه تمکین از شوهر و شوهر وظیفه پرداخت مخارج او را به عهده دارد.
تمکین زن از شوهر به دو نوع عام و خاص تقسیم می شود. تمکین عام به این معنا است که زن باید در منزل شوهر زندگی کرده و وظایف شرعی و قانونی خود را انجام دهد. تمکین عام مثل اینکه زن بدون اجازه شوهر نمی تواند در خارج از منزل کار کند یا ادامه تحصیل دهد.
تمکین خاص به معنی حسن معاشرت و انجام وظایف زناشویی است.
اجرت المثل چیست؟
اگر زن در طول زندگی مشترک، عملی به غیر از آنچه شرع و قانون بر عهده او قرار داده است به دستور شوهر انجام دهد، مستحق دستمزد است که به آن اجرت المثل گویند.
شرایط دریافت اجرت المثل
- اگر ضمن عقد نکاح در مورد انجام کارهای منزل توسط زن شرطی گذاشته شود، مثل آنکه ضمن عقد نکاح برای انجام کارهای منزل اجرتی مشخص شود، نوبتی به اجرت المثل نمی رسد.
- در صورتی که زن کارهای منزل را به قصد تَبَرُّع (رضای خدا) انجام دهد مستحق اجرت المثل نخواهد بود.
- در زمان طلاق اجرت المثل در صورتی به زن تعلق می گیرد که مرد دادخواست طلاق داده باشد و علت طلاق نافرمانی و سو رفتار زن نباشد.
عوامل موثر در محاسبه اجرت المثل ایام زوجیت
- زنانی که در خارج از منزل اشتغال دارند کمتر از زنان خانه دار اجرت المثل می گیرند.
- میزان تحصیلات زن
- جایگاه اجتماعی و شئون زن
- شغل پدر زن
- محل زندگی او در زمان تجرد
- میزان تحصیلات قبل و بعد از ازدواج
- تعداد فرزندان و جنسیت آنان
- تعداد سال های زندگی مشترک
شرط ضمن عقد و اجرت المثل
همانطور که در بالا اشاره شد، طرفین می توانند در ضمن عقد نکاح شرطی در مورد اجرت کارهای منزل گذارند. مثلا شرط شود که شوهر بابت انجام کارهای منزل ماهانه مبلغی را به همسر خود بپردازد. یا شرط کنند هرگز به زن بابت کارهای منزل مبلغی پرداخت نشود.
اگر شرطی در مورد اجرت کارهای منزل ضمن عقد نکاح وجود نداشته باشد، زن می تواند برای دریافت اجرت المثل خود از طریق دادگاه اقدام کند.
اگر شوهر در طول زندگی مشترک مبلغی را به عنوان اجرت المثل به زن پرداخت کرد بهتر است از او رسیدی دریافت کند تا در صورت لزوم، بتواند پرداخت اجرت المثل را اثبات نماید.
اجرت المثل در نکاح موقت
طبق قانون در نکاح موقت اجرت المثل وجود ندارد اما زوجین می توانند پرداخت اجرت المثل را ضمن عقد موقت شرط کنند و از این جهت منعی وجود ندارد.
مرجع صالح به رسیدگی
زوجه باید دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت را در دادگاه خانواده از طریق دفاتر خدمات قضایی مطرح کند. همچنین دادگاه در زمان رسیدگی به دادخواست طلاق، ضمن رای در مورد طلاق نسبت به حقوق مالی زن مثل اجرت المثل، مهریه و نفقه نیز رای صادر می کند.
در صورتی که میزان اجرت المثل کمتر از 20 میلیون تومان باشد، شورا حل اختلاف و در صورتی که بیش از 20 میلیون تومان باشد، دادگاه خانواده به آن رسیدگی خواهد کرد.