ضرب و جرح به هر مقدار که باشد جرم بوده و برای آن در قانون مجازات اسلامی، مجازات تعیین شده است، حتی اگر به میزان یک خراش باشد.
زن و شوهر می توانند به علت خراش ایجاد شده در روی بدن خود از دیگری شکایت کرده و ایجاد جراحت توسط همسر خود را اثبات کنند.
جراحت ایجاد شده توسط کارشناس پزشکی قانونی بررسی شده و میزان آن مشخص می شود. دادگاه بر اساس نظر کارشناس پزشکی قانونی رای صادر می کند.
در مورد آسیب های روحی که ممکن است به علت مشاجره بین زوجین یا ضرب و شتم بین آنها ایجاد شود، باید بدانید در صورتی قابل شکایت است که مشهود باشد. به عنوان مثال در صورتی که اثبات شود زن به علت مشاجره هایی که با شوهر خود داشته است، دچار جنون یا بی ثباتی شخصیت شده است، می تواند از همسر خود شکایت کند.
گاهی همسری که بابت ضرب و شتم از وی شکایت شده، در دادگاه ادعا می کند که بی گناه بوده و همسرش خود زنی کرده است. شخص مدعی می تواند ادعا خود را با شهادت فرزندان، همسایگان، خدمتکاران و سایر کسانی که شاهد این موضوع بوده اند به اثبات رساند.
اقرار به این معنا است که شخصی که مرتکب عمل ضرب و جرح شده است، خود در مقابل قاضی یا مامور نیرو انتظامی به این موضوع کتبا اعتراف کرده سپس اعتراف خود را با امضا و اثر انگشت تایید نماید.
با توجه به شرایط خاص برخی از پرونده ها، ممکن است قاضی دادگاه از طرفین بخواهد که با قسم خوردن ادعا خود را اثبات کنند.
صدا و فیلم ضبط شده برای دادگاه به اندازه دلیل ارزش و اعتبار ندارد، منتها می تواند به عنوان اماره و نشانه ای برای اثبات ادعا خواهان مورد استفاده قرار گیرد. اما اگر اصالت صدا و فیلم ضبط شده اثبات شود، به عنوان دلیل معتبر خواهد شد. پس بهتر است از دادگاه بررسی اصالت آنها را تقاضا نمایید.
قاضی با توجه به صحبت های طرفین و شهود، همچنین با بررسی پرونده با علم و تجربه خود به نتیجه رسیده و حکم صادر می کند.
بعد از ساعت اداری زمانی که امکان اقامه دعوی در دادسرا ممکن نیست، افراد برای جلوگیری از، از بین رفتن آثار جرم و دلایل آن به کلانتری مراجعه می کنند.
گاهی فرد با دلایل و مدارک لازم برای اثبات جرم، مستقیما به دادسرا مراجعه کرده و اقدام به شکایت و تشکیل پرونده می نماید. دادسرای صالح به رسیدگی در این مورد دادسرای عمومی محل وقوع جرم خواهد بود. رسیدگی به موضوع ضرب و شتم زوجین در صلاحیت دادگاه خانواده نیست.
مدارک شناسایی شاکی از قبیل کارت ملی و شناسنامه
شهادت شهود و سایر دلایل
صورت جلسه مامور انتظامی در صورت وجود
در مواردی که ضرب و شتم موجب آسیب طرف مقابل نشود و اثری از آن بر بدن شخص نمانده باشد، مجازاتی ندارد، اما در صورتی که این ضرب و شتم به صورت عمدی انجام شده باشد و شاکی رضایت ندهد، مرتکب با توجه به نظر قاضی پرونده به مجازات تعزیری درجه 7 (91 روز تا 6 ماه حبس و شلاق 11 تا 30 ضربه) محکوم می شود.
حال اگر در نتیجه ضرب و جرح عمدی مرتکب، طرف مقابل دچار آسیب، شکستگی یا از کار افتادگی اعضا شده یا یکی از حواس پنجگانه اش ناقص شده باشد، همچنین در موردی که شخص در اثر ضربه دچار زوال عقل شود، مرتکب قصاص می شود. در مواردی که با وجود اینگونه آسیب ها امکان قصاص وجود نداشته و عمل او موجب اختلال در نظم جامعه شده باشد، مرتکب به 2 تا 5 سال حبس و در صورت در خواست شخص آسیب دیده به پرداخت دیه محکوم خواهد شد.
اگر مرتکب با استفاده از چاقو، اسلحه و امثال آنها موجب آسیب شود اما آسیب وارده از انواع گفته شده در مورد قبل نباشد، مرتکب به 3 ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.
شخص آسیب دیده می تواند ضمن شکایت خود یا در طول رسیدگی به دعوا، دیه آسیب وارد شده را مطالبه کند. میزان دیه با توجه به نظر کارشناس پزشکی قانونی در مورد میزان و نوع جراحت وارد شده توسط قاضی دادگاه مشخص می شود.
طبق قانون مدنی اگر حضور زن در منزل شوهر باعث آسیب بدنی، مالی و شرافتی به او شود، می تواند منزل شوهر را ترک کند. اگر شوهر دادخواست الزام به تمکین را در دادگاه اقامه کند، زن می تواند با اثبات نداشتن امنیت جانی در منزل شوهر از خود دفاع کند. با اثبات این موضوعات در دادگاه، زن مجبور به بازگشت به منزل شوهر نخواهد بود در عین حال می تواند نفقه خود را نیز دریافت کند.
اگر زن بخواهد به این علت از شوهر خود جدا شود باید در دادگاه کیفری اثبات کند که این آسیب ها توسط شوهر ایجاد شده است. زن می تواند با شهادت شهود، صورت جلسه کلانتری و برگه کارشناسی پزشکی قانونی این موضوع را اثبات کند.
سپس زن می تواند با استناد به حکم دادگاه کیفری و به علت عسر و حرج خود، دادخواست طلاق اقامه کند.
ضرب و جرح از مصادیق عسر و حرج محسوب شده لذا زنان با استفاده از آن می توانند برای طلاق اقدام کنند. اما ضرب و جرح در این مورد باید در دادسرا کیفری اثبات شود. گزارش پزشکی قانونی نشاندهنده ضرب و جرح و میزان آن است همچنین باید مشخص شود این آسیب ها توسط چه کسی ایجاد شده است. در نهایت با توجه به رای دادگاه کیفری زن می تواند دادخواست طلاق دهد.