دعوای تصرف عدوانی در ملک مشاع فقط از طریق دادگاه حقوقی قابل طرح است.
طبق قانون اگر 2 یا چند نفر به صورت مشاع ملکی را تحت تصرف یا مالکیت داشته باشند. هر کدام از شرکا که مانع تصرف دیگری یا دیگران شود متصرف عدوانی شناخته شده و شریک دیگر با استناد به سابقه تصرف خود و غیر قانونی بودن تصرف شریک متصرف علیه او اقامه دعوا می کند.
در دادگاه حقوقی باید ابتدا خواهان (کسی که دادخواست را مطرح کرده است) سابقه ی تصرف خود را ثابت کند برای اثبات این موضوع هم می تواند از سند مالکیت به عنوان نشانه ای از تصرف سابق خود استفاده کند و هم از دادگاه درخواست تحقیق محلی و معاینه محلی کند.
ثانیا او باید ثابت کند که شخص دیگر (متصرف فعلی) به زور و بدون داشتن هیچ حق قانونی در ملک مورد سکونت او ساکن شده است.
اگر مستاجر، مستخدم یا سرایدار بخواهند دعوایی علیه متصرف فعلی اقامه کنند بهتر است از دادگاه حقوقی اقدام کنند زیرا در این دادگاه سند مالکیت لازم نیست و اثبات تصرف سابق شخص اهمیت بیشتری دارد.
در دادگاه کیفری سند مالکیت به عنوان دلیل مطرح می شود و همچنین در این دادگاه نیز باید غیر قانونی بودن تصرف شخص دیگر (متصرف فعلی) اثبات شود.
شخص می تواند در دادخواست حقوقی یا کیفری خود اجرت المثل ایام تصرف ملک را نیز مطالبه کند
این نکته لازم به ذکر است که اگر شخص مال خود را بدون هیچگونه تصرفی در آن رها کند و شخص دیگری آن را تصرف کند. در اینجا مالک نمی تواند دعوا تصرف عدوانی مطرح کند بلکه باید دعوا خلع ید مطرح کند.
تصرف عدوانی، غصبی است که طبق قانون برای مرتکب آن مجازات تعیین شده است.
قانونگذار در قانون مجازات اسلامی، میزان مجازات متصرف عدوانی را از یک ماه تا یک سال قرار داده است (ماده 690)
اگر شخصی که مالی به عنوان ودیعه یا عاریه نزد او به امانت گذاشته شده است از برگرداندن آن مال به مالک اصلی خودداری کند، این شخص هم غاصب شناخته می شود. ولی این غصب جنبه کیفری ندارد و در دادگاه حقوقی به آن رسیدگی می شود.
جنبه کیفری تصرف عدوانی زمانی مطرح می شود که مال غیرمنقول بدون رضایت مالک و با قهر و غلبه تصرف شود.