قرارداد، تنظیم قرارداد، وکیل متخصص قرارداد - حق جو

تعریف و معنی قرارداد

قرارداد یا عقد طبق قانون مدنی به معنی تعهد یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر است به طوریکه مورد قبول همه آنها باشد.

یکی از شرایط بسیار مهم برای تنظیم قرارداد بین طرفین، قصد و رضایت درونی آنها است هیچ یک از طرفین نباید برای انعقاد قرارداد مجبور شده باشند بلکه باید با خواست و رضایت خود، قراداد را منعقد کنند. بعد از انعقاد قرارداد هر یک از طرفین به مفاد آن پایبند شده و باید شرایط قرارداد را رعایت کنند و حتی بعد از آنها (بعد از فوت هر یک از طرفین) قائم مقام آنها (وراثشان) نیز بدون هیچ تشریفاتی جایگزین طرفین شده و باید به قرارداد پایبند باشند.

نکته مهمی که برای تنظیم قرارداد باید رعایت شود این است که با اینکه قانون گذار اصل آزادی قراردادها را پذیرفته است ولی این اصل باید در چارچوب قوانین و مقررات اجرا شود. اگر طرفین شرایط قرارداد را به گونه ای قرار دهند که مخالف قوانین و مقررات باشد مراجع قضایی از پذیرش آن و رسیدگی به اختلافات ناشی از این قرارداد خودداری می کنند.

شرایط تنظیم قرارداد با شخص حقیقی

شخص حقیقی که طرف قرارداد قرار می گیرد باید بالغ، عاقل و رشید باشد و به علت ورشکستگی ممنوع المعامله نشده باشد. اگر شخصی به وکالت یا نمایندگی از دیگری اقدام به انعقاد قرارداد کند باید برگه ای مبنی بر نمایندگی یا وکالت داشته باشد و شماره و مشخصات آن برگه در متن قرارداد نوشته شود.

ماده 190 قانون مدنی برای صحت قرارداد 4 شرط اساسی را ذکر کرده است

قصد و رضای طرفین

قصد و رضا دو امر درونی هستند که اگر وجود داشته باشند به صورت اراده با اشاره، لفظ یا حتی نوشتار نشان داده می شوند.

اهلیت طرفین

اهلیت دو نوع است یکی اهلیت تمتع که به معنی دارا شدن حقوق و تکالیف است و همه افراد از زمان تولد تا مرگ اهلیت تمتع دارند و می توانند دارای حقوقی شوند. یکی دیگر اهلیت استیفا است که افراد برای اعمال حقوقشان و استفاده از آنها به اهلیت استیفا نیازمندند. فقط افرادی اهلیت استیفا دارند که بالغ، عاقل و رشید باشند. کسانی که دارای اهلیت استیفا هستند می توانند معامله کنند.

موضوع مشخص

منظور این است که موضوع معامله باید معین باشد. معامله ای که موضوع آن مجهول یا مردد بین چند مورد است باطل تلقی می شود. موضوع معامله باید دارای ارزش اقتصادی باشد حتی اگر فقط در رابطه با دو طرف عقد ارزش اقتصادی داشته باشد مثل آلبوم خانوادگی.

تسلیم مورد معامله باید ممکن باشد مثلا پرنده ای که معامله شده و قبل از تحویل پرواز می کند. تحویل آن ممکن نیست و معامله در این حالت منفسخ می شود.

مشروعیت جهت معامله

لزومی ندارد که جهت معامله (انگیزه از انجام معامله) در متن قرارداد ذکر شود ولی اگر ذکر شد یا اگر بین طرفین بر سر آن توافقی شد باید مشروع باشد.

هر گاه قرار داد یکی از این 4 شرط را نداشته باشد باطل و در مواردی غیر نافذ است.

شرایط تنظیم قرارداد با اشخاص حقوقی

برای انعقاد قرارداد با اشخاص حقوقی بهتر است ابتدا متن اساسنامه یا شرکت نامه شخص حقوقی را مطالعه کنید تا نسبت به موارد و مفاد آن آگاهی پیدا کنید. به یاد داشته باشید که حتما قرارداد را با کسانی منعقد کنید که طبق اساسنامه یا شرکت نامه نماینده شرکت بوده و حق امضا اسناد و قراردادها را داشته باشند.

مدت قرارداد

گاهی در قراردادها ذکر مدت از ارکان و شرایط اساسی قرارداد محسوب می شود مثل قرارداد اجاره یا قرارداد انجام کار. در اینگونه قراردادها معمولا محاسبه مدت قرارداد از تاریخ انعقاد قرارداد شروع می شود ولی ممکن است برای شروع زمان قرارداد تاریخ دیگری در نظر گرفته شود به هر حال بهتر است تاریخ آغاز و پایان مدت قرارداد هم به صورت حروف و هم به صورت عدد در متن قرارداد ذکر شود.

تعیین مبلغ قرارداد

در قراردادهای خرید و فروش و قرارداد های تعهد به انجام کار مبلغی در مقابل آن کالا یا انجام آن خدمات در نظر گرفته می شود که به آن ثمن معامله گویند.

بهتر است در تمام قراردادها مبلغ ثمن به صورت دقیق با عدد و حروف نوشته شود و نحوه پرداخت آن نیز مشخص شود اگر قرار است با چک پرداخت شود مشخصات چک و اگر قرار است به صورت اقساطی پرداخت شود مدت اقساط و مبلغ آنها نوشته شود تا از هرگونه سو استفاده جلوگیری شود.

محل تنظیم قرارداد و اجرای تعهد

محل تنظیم قرارداد باید مشخص باشد زیرا برای رسیدگی به اختلافات ناشی از آن قرارداد باید به دادگاه محل تنظیم قرارداد مراجعه شود.

محل انجام تعهد بیشتر در قراردادهایی که موضوع آنها انجام کار یا تحویل کالایی است مطرح می شود. در صورتی که در اینگونه قراردادها محل انجام تعهد مشخص نشود، کالا در محل تنظیم قرارداد تحویل داده می شود مگر عرف، محل دیگری را تعیین کرده باشد.

در قراردادی که هم محل انجام تعهد و هم محل تنظیم قرارداد در آن نوشته شده است در صورت بروز اختلاف هم در دادگاهی که محل تنظیم قرارداد در حوزه آن قرار دارد هم در دادگاهی که محل انجام تعهد در آن قرار دارد می توان اقامه دعوا کرد.