خلع ید و تخلیه، خلع ید از ملک مشاع، تخلیه ید و نمونه دادخواست - حق جو

بهتر است ابتدا تفاوت دعوای خلع ید، تخلیه ید و تصرف عدوانی را بدانیم، اشتباه در انتخاب نوع دعوا باعث قدم گذاشتن در مسیری اشتباه می شود و ما را از مطالبه حق مان دور می کند.

خلع ید چیست؟

دعوای خلع ید زمانی مطرح می شود که شخصی بدون هیچگونه قراردادی با مالک و به طور غیرقانونی در ملک وی تصرف می کند.

برای اثبات دعوای خلع ید باید مالکیت و تصرف غاصبانه را در دادگاه اثبات نمایید به طور مثال ملکی را خریداری کرده اید و فردی بدون اجازه شما در ملک سکونت داشته است، ممکن است حتی 20 سال در ملک بوده باشد و ملک را تخلیه نمی کند.

شما با مدرک مالکیت خود اقدام به طرح دعوا و ارائه دادخواست خلع ید می نمایید و با توجه به این که این فرد هیچ ارتباط حقوقی مانند اجاره نامه با شما نداشته است پس تصرف وی نیز غاصبانه و بدون اجازه شما محسوب می شود.

حال اگر شما به عنوان مالک مدرکی برای اثبات مالکیت خود ندارید و طرف مقابل (غاصب) نیز ادعای مالکیت شما را نمی پذیرد شما باید ابتدا به دادگاه مراجعه و دعوای اثبات مالکیت مطرح نماید پس از صدور حکم مالکیت و  قطعی شدن آن، دعوای خلع ید را اقامه کنید.

دعوای خلع ید را باید در دادگاه محل وقوع ملک مطرح کنید و با توجه به شرایطی می توانید اجرت المثل ایام تصرف فرد متصرف را نیز مطابق با نظریه کارشناسی مطالبه کنید.

در واقع با رعایت این موارد می توانید هم ملک خود  را تخلیه کنید و هم اجرت المثل ایام تصرف (اجاره بهای ایام تصرف) را نیز از متصرف مطالبه کنید.

خلع ید از ملک مشاع

تصرف در ملک مشاع باید با اذن تمام شرکا باشد پس اگر شخصی از شرکا یا شخص ثالث بدون اذن، ملک مشاع را تصرف کند هر یک از شرکا می تواند علیه متصرف یا متصرفان دعوای خلع ید مطرح کند.

دعوای خلع ید باید علیه همه ی متصرفان اقامه شود مگر اینکه خواهان فقط با تصرف یکی از متصرفان مخالف باشد.

مثل زمانی که چهار نفر در ملکی شریک اند و سه نفراز آنان ملک را در اختیار دارند شریکی که میخواهد ملک را از تصرف سایر شرکا خارج کند باید دعوا را علیه همه ی آنها اقامه کند و اگر دعوا را فقط علیه یکی از آنها اقامه کند فقط حکم نسبت به همان شخص اجرا می شود.

خواهان (کسی که دعوا را طرح می کند) باید مالکیت مشاع خود را اثبات کند و اگر رای به نفع او صادر شود متصرف از ملک بیرون انداخته می شود ولی خواهان دعوا هم نمی تواند ملک را تصرف کند مگر به اذن سایر شرکا.

مثال دیگر زمانی است که شرکا ملک یا مغازه ی مشترک را اجاره می دهند، به یاد داشته باشید که اجاره ی سهم مشاع بدون اذن سایر شرکا ممکن است اما تحویل ملک به مستاجر برای تصرف، نیاز به اذن شرکای دیگر دارد.

اما بحث ما مربوط زمانی است که شرکا با توافق ملک را اجاره می دهند منتها مستاجر سهم اجاره بهای یکی از مالکین را پرداخت نمی کند اینجا قانون به مالک حق داده که تخلیه ی ملک را تقاضا کند.

اما در فرضی که یکی از شرکا به بهانه ی تخریب یا بازسازی ملک درخواست تخلیه داشته باشد این درخواست بدون توافق سایر شرکا از او پذیرفته نخواهد شد زیرا تخریب و بازسازی نوعی تصرف محسوب میشود و برای تصرف اذن تمام شرکا الزامی است.

تخلیه ید 

در دعوای تخلیه ید قرارداد اجاره ملک، واحد مسکونی و یا مغازه بین دو طرف وجود دارد و فرد پس از اتمام قرارداد اقدام به تخلیه نمی کند که در این دعوا اثبات مالکیت نیاز نیست و اگر شما مالک منافع نیز باشید مورد قبول می باشد.

دعوای تخلیه ید را باید در شورای حل اختلاف محل وقوع ملک مطرح کنید و در این دعوا نیز اجرت المثل ایام تصرف قابل مطالبه است.

تصرف عدوانی

اما تصرف عدوانی بین متصرف سابق و متصرف فعلی مطرح می شود و شخص می تواند از طریق دادگاه حقوقی با اثبات تصرف سابق خود ملک را از متصرف فعلی پس بگیرد . اما اگر از طریق دادگاه کیفری پیگیری کند باید سند مالکیت به دادگاه کیفری ارائه کند. (برای اطلاعات بیشتر از این دعوا به صفحه تصرف عدوانی مراجعه نمایید)

تسلیط ید چیست؟

قاعده ید به این معناست که هر کسی مالک آن مالی است که در اختیار دارد و حق هرگونه تصرف در آن مال را دارد و هیچ متصرفی را نمی توان از ملکش بیرون کرد مگر به موجب قانون.

طبق قانون ثبت کسی مالک است که ملک به اسم او به ثبت رسیده باشد یا به او ارث رسیده باشد.

وقتی شخصی ادعای مالکیت مالی را دارد که در تصرف دیگریست باید مالکیت خود را اثبات کند.

نتیجه ی دعوا تسلیط ید با دعوا خلع ید یکی است در هر دو دعوا در صورت اثبات بی حقی متصرف، او را از ملک بیرون می کنند.